De Gezondheidsraad brengt Richtlijnen uit naar welke producten we wel of niet zouden moeten nuttigen om gezond te blijven. Er zijn Bourgondische personen in mijn omgeving in rep en roer omdat ze denken dat ze zich hier aan moeten houden. Mensen, het zijn slechts adviezen!
De Richtlijnen van de Gezondheidsraad worden uiteindelijk gegoten in een voor de consument begrijpelijk plan; De Schijf van Vijf. In één oogopslag kun je hierin zien wat in welke schijf thuis hoort en hoeveel je daarvan zou mogen nuttigen gelet op je dagelijkse inname. In het voorjaar 2016 komt er daarom een nieuwe Schijf van Vijf.
Zelf ben ik geen fan van de Schijf van Vijf, nooit geweest ook, en tijdens mijn studie heb ik zelf een Andere Schijf van Vijf ontwikkeld. Ik verwijs je graag naar
dit artikel voor meer info.
De laatste grote herziening dateert van negen jaar geleden. Sinds die tijd zijn er boekenkasten en internetpagina´s vol dieetadviezen en voedingsonderzoeken verschenen. Met vaak tegenstrijdige informatie, die bewuste eters in verwarring achterlaat. Want moet je nou wel of geen brood eten? Hoe zit het met echte boter? En met melk? Kun je het maar beter houden bij een oerdieet van rauwe groente en noten, of juist superfoods en vitaminepillen? Help?
Dit onderwerp over voeding vind ik echter te belangrijk om er geen aandacht aan te schenken en ik wil de consument ook geruststellen en meer uitleg geven. Graag loop ik daarom alle punten van verandering even met je na, mijn commentaar in
rood:
De veranderingen
1. Dranken
Alcohol kunnen we beter laten staan. In de richtlijnen van 2006 stond de aanbeveling dat vrouwen zich moeten beperken tot een glas per dag en mannen tot twee glazen per dag omdat matig alcoholgebruik ook goed voor zou zijn. Maar omdat je al snel te veel alcohol drinkt is het beter om het wijntje of biertje te laten staan.
Dit laatste is waar. Door alcohol verminderd je wilskracht om nee te zeggen tegen chips of ander lekkers. Je denkt ook al snel; ach kom, ik neem er nog eentje. Alcohol hoort nou eenmaal niet thuis in een gezond voedingspatroon, maar dat doet vlees en melk ook niet. Alcohol is lege calorieën; je krijgt er geen gezonde voedingsstoffen mee binnen.
Koffie mag nog wel, maar de manier waarop het is bereid is belangrijk: vervang ongefilterde koffie voor gefilterde koffie. Het filter kan namelijk cholesterol verhogende stoffen in koffie wegnemen.
Dit is al lang bekend. Maar het is beter om te kiezen voor thee. Een nieuwe bevinding is dat drie koppen thee per dag het risico op een beroerte verlaagt.
Zwarte thee bevat Theïne; dezelfde stimulerende werking als coffeïne heeft, en het zorgt voor een gele aanslag op je tanden. Als je thee wilt drinken, kies dan voor kruidenthee. Drink vooral zo weinig mogelijk suikerhoudende dranken als vruchtensap, energiedrank, gezoete zuiveldrank of frisdrank. Deze dranken verhogen het risico op diabetes.
Voorheen mocht je 1 stuk fruit per dag vervangen door 1 glas vruchtensap. Vruchtensap uit een pak bevat nauwelijks vitamines en vezels; daarom is het gewoon beter om de hele verse vrucht te eten. Het maken van smoothies is echter een heel goed alternatief.
Gezoete zuiveldrank.....daar ga ik niet eens op in; iets ergers kun je je kind niet voorschotelen.
Frisdrank. We weten dat het niet goed voor ons is. Hoe je het ook draait of keert; light, zero, met suiker; het is gewoon troep.
Conclusie: Water is simpelweg het beste voor je. Dat neemt niet weg dat je niet mag genieten van een kop koffie, thee, een glaasje frisdrank of een glaasje alcohol. Toverwoord; met mate!
2. Groente en fruit
Nederlanders eten gemiddeld zo’n 125 gram groente en 90 gram (mannen) tot 120 gram (vrouwen) fruit per dag. Dat kan meer. “De richtlijnen zijn nog steeds 200 gram groente en 200 gram fruit, maar daar houden veel mensen zich nog niet aan,” zegt Schoten. 400 gram groente en fruit leidt tot een verlaging van de bloeddruk en zorgen voor een lager risico op diabetes en darm- en longkanker.
Doe mee aan de groente challenge! Iedere dag 500 gram groenten verdeeld over 3 eetmomenten per dag en je krijgt een boost van gezonde voedingsstoffen binnen met verse groenten. Een paar voorbeelden: prei en paddenstoelen door je omelet. Courgette koekjes als ontbijt. Mmmm lekker!
Fruit...Volgens de Gezondheidsraad horen we 2 stuks per dag te eten, of 200 gram. Maar dat mag je gerust verhogen naar het dubbele. Je kunt beter fruit als tussendoortje eten dan een koekje of snoep! Denk ook aan gedroogd fruit. Hier kun je lekkere snoepjes mee maken...
3. Brood
Eet elke dag drie volkorenboterhammen of 90 gram andere volkorenproducten. Het eten van volkorenproducten verlaagt het risico op coronaire hartziekten en het eten van voedingsvezels zorgt voor een verlaging van het risico op een beroerte.
Dat was 6 sneeën voorheen; om aan het gehalte jodium en vezels te kunnen komen. Waarom dit nu is teruggezet is me een raadsel. Niet dat je per se 6 sneeen moet eten; er zijn veel alternatieven! Belangrijk is om geraffineerde graanproducten door ongeraffineerde graanproducten te vervangen. Kies dus niet voor wit brood, witte pasta of koekjes, maar voor volkorenbrood, zilvervliesrijst of volkorenpasta. Ontbijten met havermout kunnen we blijven doen.
Ontbijten met zelfgemaakte muesli of cruesli is zeker een goed alternatief. Het cholesterolgehalte daalt bij 30 tot 60 gram haver per dag.
4.
Vlees
Vorige week waarschuwde de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) voor de risico’s op kanker bij een consumptie van rood en bewerkt vlees. Bij die conclusie sluit de Gezondheidsraad zich aan. Sterker: vlees van runderen, varkens, geiten, schapen en paarden verhoogt niet alleen het risico op kanker, maar ook op diabetes en een beroerte.
Tja, hoe kan dat nou toch? Die dieren krijgen toch alleen maar het beste voer, zonder toevoegingen, hormonen en andere groeiversnellers die uiteindelijk in ons lichaam terecht komen? Ze mogen toch de hele dag lekker buiten lopen? Hebben totaal geen stress. Wat zeur je nou? Ahum.
Ook mis ik de aanbeveling van vette vis. Vette vis bevat gezonde vetzuren die we nodig hebben en niet zelf kunnen maken. Vette vis is bv makreel, zalm, tonijn. De gezondheidsraad zegt minstens 2x per week vis, waarvan 1x vette vis. Zelf kies ik 2-3x per week voor vette vis.
5. Zuivel
“Neem enkele porties zuivel per dag, waaronder melk of yoghurt”, adviseert de gezondheidsraad. De consumptie van zuivel hangt samen met een lager risico op darmkanker en een lager risico op diabetes. Mannen krijgen gemiddeld 390 gram zuivel binnen (twee bekers) en vrouwen 325 gram. Er is geen aanleiding om dat te veranderen.
Melk de witte sloper. Meer zeg ik niet. Al kunnen yoghurt, kwark en cottage cheese door de bewerking die ze hebben ondergaan een aanvulling zijn op je voedingspatroon. Dit geldt niet voor iedereen; er zijn mensen die het helemaal niet kunnen verteren. Luister naar je lichaam!
6. Peulvruchten en noten
Sojabonen, bonen, linzen, kikkererwten of spliterwten. Begin er maar aan, want het zorgt voor een verlaging van het LDL-cholesterol, wat een risicofactor is voor hartziekten. Het is belangrijk om dit wekelijks te eten.
Wekelijks? Dit mag gerust meerdere keren per week op het programma. Zeker gezien het feit dat je in plaats van vlees of vis heel goed peulvruchten kunt eten om aan je eiwitbehoefte te komen. Doperwten en sperziebonen tellen niet mee, want die vallen onder groente.
Ook noten hoeven we niet te laten liggen. Walnoten, amandelen, hazelnoten, cashewnoten, pistachenoten en ook pinda’s verlagen het risico op hartziekten. De helft van de Nederlanders eet ze niet, maar 15 gram - ongezouten -
rauwe noten per dag zijn gezond. Dat is ongeveer een handje vol.
Hier ben ik het helemaal mee eens. Noten bevatten ook de gezonde vetten. Wees creatief hiermee; een handje noten onder de sla of in een smoothie verhoogd je eiwit- en calciuminname enorm. Daar heb je geen vlees of melk voor nodig.
7. Vet
We hoeven niet per se minder vet te gaan eten, maar wel ander vet. Boter en harde vetten kunnen we laten staan.
Vanwege de transvetten. Transvetten zijn vreselijk. Google het maar eens... Gebruik daarvoor in de plaats olie en vloeibare bak- en braadvetten. Dat is beter voor je hart.
Niet alleen voor je hart; ook voor je bloedvaten. Olijfolie - in normale porties; dwz 1-2 el per persoon per dag- blijft namelijk niet achter in je aders... Er zijn een heleboel verschillende oliën; sommige zijn geschikt om te bakken en braden, anderen alleen voor in de sla. Die laatste kun je dus beter niet verhitten. Ik zal er binnenkort een artikel over schrijven.
Dit was mijn visie op de nieuwe Richtlijnen voor de Schijf van Vijf.
Kijk eens bij mijn recepten - of zoek op ingrediënt - voor gezonde voeding die past in een gezonde levensstijl.
Bronnen: Fries Dagblad, De Gezondheidsraad, Schijf van Vijf.
